๑ .   พระองค์ทรงสามารถกำหนดสมาธิ เมื่อจะพูดทุกถ้อยคำ จึงไม่ผิดพลาด

อัคคิเวสนะ    เรานั้นหรือ จำเดิมแต่เริ่มแสดง  กระทั่งคำสุดท้ายแห่งการกล่าวเรื่องนั้นๆ ย่อมตั้งไว้ ซึ่งจิตในสมาธินิมิตอันเป็นภายในโดยแท้ ให้จิตดำรงอยู่ ให้จิตตั้งมั่นอยู่ กระทำให้มีจิตเป็นเอก  ดังเช่นที่คนทั้งหลายเคยได้ยินว่าเรากระทอยู่เป็นประจำ ดังนี้.

                                                                                         มู.ม.   ๑๒ / ๔๖o / ๔๓o

๒ .   แต่ละคำพูดเป็นอกาลิโก คือ ถูกต้องตรงจริงไม่จำกัดกาลเวลา

ภิกษุทั้งหลาย  พวกเธอทั้งหลายเป็นผู้ที่เรานำไปแล้วด้วยธรรมนี้ อันเป็นธรรมที่บุคคลจะพึงเห็นได้ด้วยตนเอง  (สนฺทิฏฐิโก)  เป็นธรรมให้ผลไม่จำกัดกาล  (อกาลิโก)  เป็นธรรมที่ควรเรียกกันมาดู  (เอหิปสฺสิโก)  ควรน้อมเข้ามาใส่ตัว  (โอปนยิโก)  อันวิญญูชนจะพึงรู้ได้เฉพาะตน  (ปจฺจตฺตํ เวทตพฺโพ วิญฺญูหิ)

                                                                                         ม. ม.  ๑๒ ? ๔๘๕ / ๔๕o

๓ .   คำพูดที่พูดมาทั้งหมดนับแต่วันตรัสรู้นั้น สอดรับไม่ัขัดแย้งกัน

ภิกษุทั้งหลาย    นับตั้งแต่ราตรี  ที่ตถาคตได้ตรัสรู้อนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณจนกระทั่งถีึงราตรีที่ตถาคตปรินิพพานด้วยอนุปาทิเสสนิพพานธาตุ   ตลอดเวลาระหว่างนั้น  ตถาคตได้กล่าวสอน พร่ำสอน แสดงอก ซึ่งถ้อยคำใด  ถ้อยคำนั้นทั้งหมด  ย่อมเข้ากันได้โดยประการเดียวทั้งสิ้น  ไม่แย้งกันเป็นประการอื่นเลย

                                                                                         อิติวุ.  ขุ.  ๒๕ / ๓๒๑ / ๒๙๓

๔ .     ทรงบอกเหตุแห่งความอันตรธานของคำสอนเปรียบด้วยกลองศึก

ภิกษุทั้งหลาย     เรี่องนี้เคยมืมาแล้ว  กลองศึกของกษัตริย์พวกทสารหะ เรียกว่า อานกะ  มีอยู่   เมื่อกลองอานกะนี้ มีแผลแตกหรือลิ พวกกษัตริย์ทสารหะได้หาเนื้อไม้อื่นทำเป็นลิ่ม เสริมลงในรอยแตกของกลองนั้น(ทุกคราไป)   ภิกษุทั้งหลายเมื่อเชื่อมปะเข้าหลายครั้งหลายคราวเช่นนั้น นานเข้าก็ถึงสมัยหนึ่ง ซึ่งเนื้อไม้เดิมของตัวกลองหมดสิ้นไปเหลืออยู่แต่เนื้อไม้ที่ทำเสริมเข้าใหม่เท่านั้น

ภิกษุทั้งหลาย  ฉ้นใดก็ฉันนั้น ในกาลยืดยาวฝ่ยอนาคต จักมีภิกษทั้งหลาย สุตตันตะเหล่าใด ที่เป็นคำของตถาคต เป็นข้อความลึกมีความหมาซึ้ง เป็นชั้น  โลกุตตระ ว่าเฉพาะด้วยเริ่องสุญญตา  เมื่อมีผู้นำสุตตันตะเหล่านั้นมากล่าวอยู่ เธอจักไม่ฟังด้วยดี จักไม่เงี่ยหูฟัง จักไม่ตั้งจิตเพื่อจะรู้ทั่วถึง  และจักไม่สำคัญว่าเป็นสิ่งที่ตนควรศึกษาเล่าเรียน  ส่วนสุตตันตะเหล่าใด  ที่นักกวีแต่ขึ้นใหม่  เป็นคำร้อยกรองประเภทกาพย์กลอน  มีอักษรสละสลวย  มีพยัญชนะอันวิจิตร  เป็นเรื่องนอกแนว เป็คำกล่าวขอวสาวก เมื่อมีผู้นำสูตรที่นักกวีแต่งขึ้นใหม่เหล่านั้นมากล่าวอยู่  เธอจักฟังด้วยดี จักเงี่ยหูฟัง จักตั้งจิตเพื่อจะรู้ทั่วถึง  และจักสำคัญว่าเป็นสิ่งที่ตนควรศึกษาเล่าเรียนไป

ภิกษุทั้งหลาย   ความอันตรธานของสุตตันตะเหล่านั้น ที่เป็นคำของตถาคต เป็นข้อความลึก  มีความหมายซึ้ง เป็นช้้นโลกุดตระ  ว่าเฉพาะด้วยเรื่องสุญญตา  จักมีได้ด้วยอาการอย่างนี้ แล

                                                                                            นิทาน.  สํ.   ๑๖ / ๓๑๑ /๖๗๒-๓

๕ .       ทรงกำชับให้ึศึกษาปฎิบัตฺเฉพาะจากคำของพระองค์เท่านั้น อย่าฟังคนอื่น

ภิกษุทั้งหลาย       พวกภิกษุบริษัทในกรณีนี้ สุตตันตะเหล่าใด ที่กวีแต่งขึ้นใหม่ เป็นคำร้อยกรองประเภทกาพย์กลอน  มีอักษรสละสลวย  มีพยัญชนะอันวิจิตร เป็นเรื่องนอกแนว เป็คำกล่าวของสาวก เมื่อมีผู้นำสุตตันตะเหล่านั้นมากล่าวอยู่ เธอจักไม่ฟังด้วยดี ไม่เงี่ยหูฟัง ไม่ตั้งจิตเพื่อจะรู้ทั่วถึง และจักไม่สำคัญว่าเป็นสิ่งที่ตนควรศึกษาเล่าเรียน

ภิกษุทั้งหลาย    ส่วนสุตตันตะเหล่าใด ที่เป็นคำของตถาคต เป็นข้อความลึกมีความหมายซึ้ง เป็นชั้นโลกุตตระ ว่าเฉพาะเรื่องสุญญตา  เมื่อมีผู้นำสุตตันตะเหล่านั้นมากล่าวอยู่ เธอย่อมฟังด้วยดี  ย่อมเงี่ยหูฟัง ย่อมตั้งจิตเพื่อจะรู้ทั่วถึง และย่อมสำคัญว่าเป็นสิ่งที่ตนควรษึกษาเล่าเรียน   จึงพากันเล่าเรียนไต่ถาม ทวนถามแก่กันและกันอยู่ว่า  "ข้อนี้เป็นอย่างไร ?  มีความหมายกี่นัย ? "  ดังนี้ ด้วยการทำดังนี้ เธอย่อมเปิดธรรมที่ถูกปิดไว้ได้ ธรรมที่ยังไม่ปรากฏ  เธอก็ทำให้ปรากฏได้ ความสงสัยในธรรมหลายประก่ารที่น่าสงสัยเธอก็บรรเทาลงได้

                                                                                                     ทุก.  อํ.    ๒o / ๙๒ / ๒๙๒