แม่ยาใจ (น.) คำสรรพนามยุคเก่า ที่ผู้ชายใช้เรียกหญิงอันเป็นที่รัก โดยเปรียบเทียบว่า หญิงผู้นั้น เสมือนกับยาที่บํารุงหัวใจ หรือทำให้เป็นที่ชื่นใจ : )
แม่เจ้าประคุณรุนช่อง เป็นคำอุทานเสริมบท ใช้กันมาแต่โบราณ มักใช้ในเชิงความตะลึง ตื่นตาตื่นใจ หรือประหลาดใจ กับสิ่งที่ได้พบเห็น แสดงความรู้สึกทำนองว่า อะไรจะขนาดนั้นเช่น " โอ้..แม่เจ้าประคุณรุนช่อง ชาติก่อนทำบุญด้วยอะไร ถึงได้สวยงามสะดุดตาขนาดนี้"
คำอุทานนี้ น่าจะคล้ายๆกับ "แม่เจ้าประคุณ" เพียงแต่มี "รุนช่อง" เป็นสร้อยคำ (คาดว่าน่าจะมาจาก หรือมีความหมายใกล้เคียงกับ"สกุลรุนช่อง") เนื่องจากคนสมัยก่อนนิยมพูดจากันให้ภาษาไพเราะสละสลวย บางครั้งไม่มีความหมาย แต่สัมผัสคล้องจองเป็นสร้อยคำฟังแล้วไพเราะ เช่น "ถนนรนแคม" เป็นต้น
แม่คุณขนุนหนัง เป็นคำใช้เรียกแทนผู้หญิงด้วยความเอ็นดู อาจใช้ได้ทั้งฝ่ายชายเรียกแทนผู้หญิง หรือ ผู้หญิงใช้เรียกกันเอง เช่น แม่เรียกลูก ยายเรียกหลานสาว เป็นการเติมสร้อยคำตามแบบของคนสมัยก่อน ให้สัมผัสคล้องจองกัน ฟังดุไพเราะ คาดว่า ความหมายน่าจะเป็นเชิงเปรียบเทียบกับ ชนิดของขนุน ซึ่ง "ขนุนหนัง" เป็นขนุนที่กินอร่อยที่สุด ลักษณะเนื้อยวงแห้งกรอบ (ไม่เปียกแฉะเหมือนอย่างขนุนขนิดอื่น) สวยเนียนน่ารับประทาน สีเหลืองทอง สีจำปา ยวงโต เนื้อแน่น หวานกรอบ
แม่ฟ้าหลวง (น.)
-เป็นพระสมัญญาของ "สมเด็จย่า" หรือ "สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี"ที่ใช้เรียกแทนพระนามของพระองค์ ด้วยความเคารพรักของประชาชนชาวไทย
-ชื่ออำเภอหนึ่ง ของจังหวัดเชียงราย ทิศเหนือมีอาณาเขตติดต่อกับรัฐฉาน ประเทศพม่า
-ชื่อมหาวิทยาลัย ซึ่งสถาบันอุดมศึกษาในสังกัดรัฐบาล ตั้งอยู่ที่จังหวัดเชียงราย
-มูลนิธิในพระบรมราชูปถัมภ์ เป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริของ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี
แม่แดง
ความหมายน.เรียกเด็กหญิง หรือ หญิงสาว ที่อ้อนออเซาะอย่างเด็กเล็ก ๆ
แม่หวัด
ความหมายน. .. ชื่อกุ้งชนิดหนึ่ง จำพวกกุ้งหัวแข็ง
แม่แก่
ความหมายน. เรียกเด็กหญิงหรือหญิงสาวที่ชอบบ่นจุกจิก ; (บางถิ่น) ย่า หรือ ยาย
แม่ตาย
ความหมายน. ชื่อถั่วชนิดหนึ่ง
แม่ดำ
ความหมายน.เพี้ยนมาจาก มาดาม แม่ชีอาวุโสของคริสต์ศาสนา
แม่ทองดำ
ความหมายน.ฝิ่น (สแลง)
แม่ปลวก
ความหมายน.ปลวกตัวเมียที่เรียกว่าควีน มีหน้าที่ผสมพันธุ์ และออกไข่
แม่ม่ายผัวเผลอ
ความหมายน.หญิงที่แสดงตัวเป็นม่าย เมื่อสามี(ผัว)ไม่อยู่, หญิงที่ชอบนอกใจสามี(ผัว)
แม่ย้าว
ความหมายน.แม่เหย้าแม่เรือน
แม่เหล็กชั่วคราว
ความหมายน. เป็นแม่เหล็กเฉพาะเมื่ออยู่ในสนามแม่เหล็กเท่านั้น
แม่เหล็กถาวร
ความหมายน.แท่งแม่เหล็กที่สามารถรักษาคุณสมบัติแม่เหล็กให้คงอยู่ได้
แม่ใหญ่
ความหมายน. เรียกบุตรสาวคนโต ว่า แม่ใหญ่, ( บางถิ่น ) ยาย หรือ ย่า
แม่อธิการ
ความหมาย น.แม่ชีแห่งคริสต์ศาสนา ผู้เป็นหัวหน้าสำนัก
แม่จ้าง
ความหมาย(ถน.) น. หมอตำแย อ้างอิง : พจนานุกรม อ.เปลื้อง ณ.นคร
แม่ฮับ
ความหมาย(ถน.) น. หมอตำแย อ้างอิง : พจนานุกรม อ.เปลื้อง ณ.นคร
แม่ชีมืด
ความหมาย น. แม่ชีมืดมีในศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิก ถือปฏิบัติเคร่งครัดเป็นพิเศษ ครองตนอยู่ในสำนักของตนเท่านั้นจะออกไปติดต่อกับบุคคลอื่นแม้กระทั่งญาติสนิทของตนก็มิได้.
source : อ.เปลื้อง ณ.นคร