แผ่นดินไทย แผ่นดินแห่ง...ธรรมราชาธิราช - จีโฟกาย.คอม

ระหว่างวันที่ ๔ พฤษภาคม ถึงวันที่ ๒๖ กรกฎาคม ๒๕๕๕

รวมระยะเวลา ๘๔ วัน

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร

ได้คัดสรรโบราณวัตถุ และศิลปวัตถุชิ้นเยี่ยมจำนวน ๘๔ รายการ

ที่สะท้อนถึงประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรม “ธรรมราชา”

ที่มีความสำคัญอยู่บนแผ่นดินไทยมายาวนาน

มาจัดแสดง ณ พระที่นั่งอิศราวินิจฉัย

เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคล เฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ

นิทรรศการ “ธรรมราชาธิราช”

พระที่นั่งอิศราวินิจฉัย พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร

คำว่า ธรรม เป็นคำที่ปรากฏมาตั้งแต่ยุคอินเดียโบราณ

ความหมายของคำนี้จึงมีมากมาย แตกต่างกันไปตามยุคสมัย

แต่มีความหมายที่เป็นข้อที่ตรงกันอยู่คือ

“การปฏิบัติหน้าที่ที่ถูก ที่ควร หรือตามความเป็นจริง”

คำว่า ราชาธิราช มีความหมายว่า

“ราชาที่ยิ่งใหญ่กว่าราชาทั้งปวง”

ซึ่งคำนี้ และความหมายนี้ ปรากฏในประวัติศาสตร์อารยธรรมโลก

ตั้งแต่ก่อนพุทธกาล ไม่ว่าจะเป็นในอินเดีย ในเปอร์เชีย

หรือแม้แต่ในชาติตะวันตก นักวิชาการก็จะนำไปเทียบกับคำว่า Emperor

และมีความหมายครอบคลุมถึงศาสดาห่งศาสนานั้น ๆด้วย

เมื่อนำคำว่า ธรรม และ ราชาธิราช มารวมกัน

เป็นคำว่า ธรรมราชาธิราช ก็พบว่า

ในหลายศาสนามักกล่าวขานนามของพระราชา

ผู้ปฏิบัติตามหลักธรรมคำสอนของศาสดานั้น ๆ

ดังนั้น ในสมัยพุทธกาล สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

ทรงเป็นองค์แห่งธรรม พระองค์จึงเป็น “ธรรมราชา”

ในความว่า “พระราชาแห่งธรรม” ซึ่งเป็นสถานะที่เหนือกว่า

พระราชาในทางโลก แต่หลังจากปรินิพพานไปแล้วหลายศตวรรษ

คำว่า ธรรมราชา ได้นำมาเรียกขานนามพระเจ้าอโศกมหาราช

พระราชาที่ทรงใช้พุทธธรรมเป็นหลักในการปกครองอาณาจักร

เป็นองค์อุปถัมภ์พระพุทธศาสนา ตลอดจนเผยแผ่พุทธศาสนา

ไปในดินแดนที่อยู่ห่างไกล ทำให้พุทธศาสนาเจริญรุ่งเรืองสืบมา

ในดินแดนที่นับถือพุทธศาสนาฝ่ายเถรวาท

เช่นประเทศไทยของเรานั้น แนวคิดใน “ระบอบธรรมราชา”

เพื่อปกครองบ้านเมืองโดยใช้หลักพุทธธรรม

มีมาอย่างต่อนื่องยาวนาน แม้ว่าคตินิยมเรื่อง เทวราช

หรือพระราชาเป็นประดุจเทพเจ้าตามแบบของฮินดู

จะเป็นที่ยอมรับในบางช่วงของประวัติศาสตร์

แต่ความเชื่อตามแบบชาวพุทธเถรวาทในแบบ ธรรมราชา

ยังคงอยู่ในสังคม และเป็นหลักสำคัญที่มีผลต่อการพัฒนา

แนวคิดของผู้คนในภูมิภาคนี้ กล่าวคือ เมื่อพระมหากษัตริย์

ทรงปฏิบัติตามแนวคิดแบบธรรมราชา พระองค์ต้องปกครอง

โดยใช้หลักธรรมที่เรียกว่า ทศพิธราชธรรม ซึ่งประกอบด้วย

-การมีคุณธรรมสูง

-การสละความสุขเพื่อประโยชน์แก่ราษฎร

-ความสุภาพอ่อนโยน

-ความเคร่งครัดมีวินัย

-ความปราศจากความโกรธ เกลียดชัง

-การไม่เบียดเบียน ไม่ใช้ความรุนแรงทำร้ายผู้ใด

-ความเที่ยงธรรม ปราศจากอคติ

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชทรงเป็น

“ธรรมราชาธิราช” ของปวงชนชาวไทย

พระองค์ทรงใช้พุทธธรรมในการดูแลพสกนิกร

ทรงอุทิศพระวรกายทรงงานหนักเพื่อประชาชน

ทรงใช้ธรรมะในการแกไขปัญหาความเดือดร้อนของประเทศ

ทรงกอปรด้วยคุณธรรมและเสียสละ โดยมิหวังสิ่งใดตอบแทน

ตัวอย่างศิลปวัตถุที่สะท้อนวัฒนธรรม “ธรรมราชา”
จากหลายภูมิภาค ในดินแดนประเทศไทย

แผ่นสลักอักษรโบราณและรูปเครื่องราชกกุธภัณฑ์

ข้อความตัวอักษรขอมไทยแบบโบราณ

ถอดความได้ว่า พร่ะปรมราชโองการ

สันนิษฐานว่าเป็นแผ่นที่สลักขึ้นเพื่อแสดงรูปเครื่องเบญจราชกกุธภัณฑ์

ซึ่งเป็นเครื่องสูง ๕ อย่างสำหรับพระราชา

ด้านบนคือ อุณหีส หรือเครื่องประดับพระเศียร

ด้านซ้ายรูปแส้ คือ วาลวิชนี

ด้านขวา รูปดาบ คือ ขคคฺ หรือพระขรรค์

ด้านล่าง แท่งกลมเรียวยาว คือธารพระกร หรือไม้เท้า

ด้ายล่างสุด รูปรองเท้า คือ ฉลองพระบาท

คำว่า ราชกกุธภัณฑ์ ปรากฏในพระไตรปิฎก

กล่าวถึงพระเจ้าพรหมทัต เมื่อจะเข้าไปคารวะพระโพธิสัตว์

ซึ่งเสวยพระชาติเป็นสังกิจจฤาษี ได้ลงจากราชรถ

และทรงเปลื้องราชกกุธภัณฑ์ ๕ อย่าง

อันประกอบด้วย วาลวิชนี อุณหีส ขคคฺ เศวตฉัตร ฉลองพระบาท

สังเกตุว่ามีแตกต่างกันจาก ในภาพสลัก ๑ อย่าง

คือธารพระกร เพราะลักษณะแท่งกลมตามภาพ

ไม่น่าจะหมายถึงเศวตฉัตร

ธารพระกรนับเป็นหนึ่งในราชกกุธภัณฑ์ ๕ อย่าง ในสมัยหลัง

กลองวินิจฉัยเภรี

ใช้สำหรับตีส่งสัญญาณในการร้องทุกข์ของราษฎร

สะท้อนให้เห็นพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว

ที่ทรงสนพระราชหฤทัยในกระบวนการตัดสินคดีความ

เพื่อความเป็นธรรมแก่ปวงประชาราษฎร

โบราณวัตถุที่นำมาจัดแสดงในครั้งนี้

มีจำนวนถึง ๘๔ รายการ

ทุกท่านสามารถชื่นชมกับสมบัติของชาติได้ทุกวัน

(ยกเว้นวันจันทร์-อังคาร)

สำหรับวันอาทิตย์จะมีอาสาสมัครนำชม ให้คำแนะนำ

โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย และในวันที่ ๑๐ มิถุนายน ๒๕๕๕

เวลา ๑๓:๓๐ – ๑๕:๓๐ จะมีบรรยายพิเศษ

เรื่อง “รอยพระพุทธบาท คติจักรพรรดิราชธรรมราชา”

สอบถามรายละเอียด และสำรองที่นั่งได้ที่ฝ่ายวิชาการ

ของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร

นิทรรศการเรื่อง “ธรรมราชาธิราช”

ที่จัดขึ้นในครั้งนี้ นอกจากทุกท่านจะได้ชื่นชมศิลปวัตถุ

อันเป็นมรดกล้ำค่าของแผ่นดินแล้ว

ป้ารุเชื่อว่าท่านจะได้ภาคภูมิใจที่ได้เกิดบนแผ่นดินไทย

แผ่นดินที่อบอุ่นด้วยพระหัตถ์แห่งธรรมราชาธิราช

“พระราชาผู้ทรงธรรมยิ่งกว่าราชาทั้งปวง”